- شیرهای دستی: با نیروی انسان كار می كنند ( Manual Valves).
- شیرهای خود كار هوایی: با نیروی هوا، مایعات و گازهای كنترل شونده كار می كنند. (Control Valves).
- شیرهای خودكار برقی: با نیروی برق كار می كنند (Electric motor operated Valves) یا (Solenoid Valves).
انواع شیرهای دستی
شير مجرابند سماوری (plug valve)
به اين نوع شير در زبان انگليسی cock valve و در زبان آمريكایی plug valve می گويند.این شیر برای كنترل مناسب نیست و باید در حالت كاملاً بسته و یا كاملاً باز باشدساختمانی ساده شامل یك بدنه و یك پلاگ توپی كه در آن سوراخی برای عبور سیال تعبیه شده و یك كلاهك آب بندی دارد؛ پلاگ آن را به اشكال مختلف می سازند و معمولترین آن به صورت مخروط ناقص ساخته شده كه با چرخیدن آن در بدنه، جریان سیال از سوراخ آن عبور می كند انواع گوناگونی دارد و سه راهه و چهار راهه آن برای انتخاب مسیر جریان وجود دارد.
در بعضی از شیرهای سماوری آب بندی پلاگ با بدنه بوسیله نوعی خمیر گرافیت انجام می گیرد. این خمیر از سر پلاگ تزریق شده و به وسیله پیچی كه روی آن بسته می شود خمیر به داخل شیارهایی كه روی پلاگ تعبیه شده نفوذ كرده، به صورت فیلمی از خمیرها بین بدنه و پلاگ قرار می گیرد. این عمل علاوه بر آب بندی كردن، باعث روان چرخیدن پلاگ شده و ازسائیدگی و پوسیدگی تدریجی پلاگ و بدنه جلوگیری می كند.
شیر ساچمه ای Glbe valve
این نوع شیر بخصوص در محل هایی كه لوله های مسیر جریان كوچك هستند و لازم است دبی تحت تنظیم و كنترل باشد مورد استفاده قرار می گیرد.مسیر حركت سیال در داخل شیر به طور مستقیم نیست و شاید به همین علت مقاومت بیشتری در مقابل جریان از خود نشان می دهد كه خود باعث تنظیم جریان می گردد.
این شیرهای صنعتی طوری طراحی شده كه با حركت یك دیسك در مسیر جریان، باعث تغییر جهت جریان سیال عبوری از شیر شده، کنترل میزان باز و بسته نمودن را انجام می دهد دراین نوع شیر، چون بند آور و نشیمنگاه آن طوری طراحی شده كه بطور سریع روی هم قرار می گیرند، بنابراین وسیله مناسبی است برای جریان هایی كه مرتب باز و بسته می شوند.
هرگاه لازم باشد فشار سیال را در طول مسیر كم كنند از شیر ساچمه ای استفاده می كنند. در شیر ساچمه ای مسیر سیال به اندازه 90 درجه انحراف پیدا كرده، سپس با یك انحراف 90 درجه ای دیگر در مسیر خود جریان می یابد كه این انحراف باعث افت فشار می گردد. نوع زاویه ای آن نیز در جاهایی كه كه بعلت كمبود فضا نمی توان از نوع زانویی استفاده كرد كاربرد دارد.
شیر پروانه ای Butterfly valve
یكی دیگر از انواع شیرهای دستی است دارای ساختمانی ساده و بهترین نوع شیر برای جریان های زیاد است.
بند آور آن به صورت صفحه دایره ای شكل است كه از بالا یه ساقه و دسته شیر متصل است و از پائین بوسیله یك پاشنه به بدنه وصل شده است. بطوریكه بند آور می تواند حول این پاشنه حركت كرده و جریان سیال را قطع و یا از شیر عبور دهد.
زمانی که بهره برداری از شیرهای پروانه ای بزرگ بوسیله نیروی برق و استفاده از چرخ دنده ها و یا هیدرولیك صورت می گیرد؛ با توجه به اینكه بیشترین جریان در این نوع شیرها زمانی می افتد كه بندآور حالت 90 درجه نسبت به جریان ها داشته باشد لازم است كه بدانیم در زوایای مختلفی كه بند آور با جریان می سازد مقدار جریان عبوری از شیر چه مقدار خواهد بود.
سیستم کاربری